Page 2 - LabMedya - 42

3
www.labmedya.com

TANINMASI

GÜÇ CESETLER

özel ekipler, perimetre adı verilen güvenlik bir “kayıp”, “ölü” kabul edilinceye kadar,
şeridi ile olay yerini çevreleyerek kaza gerekli işlemlerin yapılması, kişinin ailesi
yerine giriş ve çıkışı kontrol altına alıyor. ve hukuki bağı olan şirketler açısından
Olaydan sorumlu bölge savcısı, burada rahatsızlık verecek şekilde uzun zaman
UÇAK YA DA DENIZ görevli birimler arasındaki koordinasyonu alıyor. Uçak kazalarında bu süre yaklaşık üç
ayı, gemi batması olayında altı ayı ve başka
KAZALARI GIBI BÜYÜK sağlıyor. kazalarda bir yılı aşabiliyor.
Konunun yabancısı olan insanlar bu kadar
FELAKETLERIN güvenlik tedbiri ve gizliliği çoğu zaman
ARDINDAN DÜNYANIN abartılı buluyor ve “Cesetlerin kimlik tespiti Kaybolan kişinin herhangi bir olayla
bağlantısı kurulamaz ise, on yılı bile
için bu kadar işleme ne gerek var?” diye
EN HÜZÜNLÜ IŞI düşünüyorlar. Görevliler olay yerini dış bulabiliyor.
BAŞLIYOR... etkenlere kapatmakla, kazazedeler ve Peki, ölen kişinin kimliklendirilmesi neden
ailelerinin haklarını korumayı ve toplumun bir uzman gerektirecek kadar zor? Uçaktaki
bu dehşet görüntüleriyle yüzleşmesini yolcuların listesi yok mu? Dağ gibi yığılmış
Adli tıp uzmanları ve emniyete ya da önlemeyi amaçlıyorlar. Diyarbakır’daki uçak ceset parçalarından hangisinin kime ait özellikler ve süs malzemeleri not alınıyor,
jandarmaya bağlı özel bir ekip, cesetlerin kazasında, ölülerini teslim almak isteyen olduğu nasıl bulunabilir? Birçok insan kim tanımlanıyor, fotoğrafı çekiliyor, hatta
tanımlanması işini gerçekleştiriyor. Her yüzlerce insan gelmişti olay yerine. olduğunun tanınmasını sağlayacak bir gerekirse kesilip alınarak saklanıyor.
açıdan zor bir görev. Çünkü, kurbanlardan kimlik ya da ehliyet taşımıyor mu? İnsan uzun süre önce ölmüş olsa bile, dişleri
geriye genellikle insanı hatırlatacak fazla Türkiye’de böyle olaylarda birinci derece Kimlik ya da ehliyet gibi belgeler sadece onun adına çok şey söyleyebiliyor. Kişinin
bir şey kalmıyor. 19 Nisanda 2000 tarihinde akrabalar görüntülerle yüzleşmek istemediği bir ipucu sayılıyor. Çünkü, kaza anında cinsiyeti, yaşı hakkında bilgiler veriyor. Genç
Boeing 737 tipi uçağın Filipinler’deki dağlık için, cesetleri genellikle ikinci derece yaşanan karmaşada savrulup, bambaşka bir insanın dişleri daha az yıpranmış oluyor
bölgeye düşmesi sonucu 131 kişi yaşamını akrabalar teşhis ediyor. Onlar da tanınması yerlere savrulabiliyor. Ayrıca, bu belgeler ve yaşlı bir insana göre sayısı daha fazla.
kaybetmişti. güç cesetler arasında, yanıltıcı olabilecek sahte de olabiliyor. 3 Haziran 1998 tarihinde Ayrıca, alışkanlıkları hakkında da ipucu
8 Ocak akşamı Ankara’dan Diyarbakır’a özellikleri temel alarak teşhis edebiliyorlar. Almanya’nın, Hannover kenti yakınlarındaki veriyor: Sigara ya da çay, kahve içenlerin
giden Türk Hava Yolları’na ait RJ-100 tipi Çünkü bilinçaltlarında, bir an önce bu olayı Eschede kasabasında meydana gelen dişlerinde karakteristik bir sarılık bulunuyor.
Konya uçağı, inişe geçtiği sırada yere çakıldı sonuçlandırmak, cenazeyi defnederek bu hızlı tren kazasında olduğu gibi. Ayrıca Pipo içenlerin kesici dişlerinde belirgin bir
ve meydana gelen kaza sonucu paramparça sıkıntılı durumdan kurtulmak düşüncesi uçaklardaki yolcu listelerini kanıt alırken aşınma oluyor.
oldu. Beş kişinin yaralı kurtulduğu olayda 75 onları rahatsız ediyor. Bu psikolojik de dikkatli olmak gerekiyor. Biletler Eskiden, ön dişlerdeki değişikliklerden
kişi yaşamını yitirdi. Dicle Üniversitesi Spor kaçma eğilimi, insanların görevlilere çoğu kez başkalarının adına ayırtılmış kişinin terzi ya da ayakkabıcı olduğu da
Salonu’na konulan yolcu ve mürettebata baskı uygulamasına neden oluyor. Bu da, olabiliyor. Bu nedenle tanınması imkânsız teşhis edilebiliyormuş. Çünkü onlar ipliği ön
ait 75 cesetten teşhis edilenlerin cenazeleri kanıtların uygun şekilde toplanması ve kurbanların kimliklendirilmesinde kuşkuya dişlerinin arasına geçirerek kullanıyorlarmış.
ailelerine teslim edildi. bilgilerin kaydedilmesini güçleştiriyor. yer bırakmayacak bulguların temel alınması Kimliklendirme uzmanları, dişlerde
gerekiyor. değişmeyen özellikleri tek tek not ettikten
Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcısı kimlikleri Avustralya Alpleri’nde meydana sonra, karşılaştırma yapmak için ölenlerin
saptanamayanlara DNA testi yapılacağını gelen korkunç Kaprun faciasında 155 Almanya’da, büyük faciaların hemen diş doktorlarından malzeme topluyorlar.
açıkladı... kişi yaşamını yitirmişti. Salzburg’un ardından özel bir komisyon toplanıyor. Bunlar röntgen filmleri ya da kaplama,
Kazadan sonra bölgeye ulaşan itfaiye ve güneybatısındaki Kitzsteinhorn Buzulu’na Bu komisyon ceset ve ceset parçalarını köprü, dolgu yaptırdığına dair bilgiler
kurtarma ekipleri, yangını söndürüp hayatta çıkan dağ metrosunda yangın çıkmış ve toplayan bir grup, dağılmış eşyaları olabiliyor. Eğer bütün bilgiler cesettekilerle
kalanları hastanelere gönderdikten sonra metrodaki çoğu genç ve çocuktan oluşan toplayan ikinci bir grup ve kazanın nedenini uyumluysa, kimlik saptanıyor. Bu da
dünyanın en zor işi başlamıştı: cesetlerin gruptan sadece sekiz kişi kurtulmuştu. aydınlatabilecek kanıtları toplayan üçüncü parmak izi kadar kesin bir bulgu niteliği
kimlik tespiti. bir gruptan oluşuyor. Bu gruplar içinde taşıyor. Dolayısıyla diş kayıtları çok önemli.
Bu kazada yaşamını kaybeden 17 yaşındaki en ağır iş, ceset toplayanlara ait. Grubun Ama ülkemizde, diş hekimliği alanında
70’li yıllardan bu yana giderek büyüyen Kathrin Specht’in annesi Inge Specht, Adli çalışmasında zaman da önemli bir baskı hastalarının kayıtları gerektiği kadar sağlıklı
kitlesel turizm akımı ile birlikte, Tıp’a gitmesine izin verilseydi, “Kendi kızımı unsuru. tutulmuyor.
yaşanan kazalar da arttı ve kurbanların kendim teşhis etmek isterdim” diyor. Ama Cesetlerin, iyice çürümeden tanımlanması
kimliklendirilmesi konusu daha önem Avrupa’da uzmanlar buna sıcak bakmıyorlar. gerekiyor. Ormanlık alanlarda, hayvanlar Dişleri de zarar görmüş ağır yanıklı
kazandı. Çünkü, hızlı trenler ya da kapasitesi Bir adli tıp uzmanı olan Alman Bernd tarafından yenmemesi için uzun zaman ve cesetlerde, bütün bu incelemeler mümkün
650 kişiyi aşan dev airbuslar, her geçen gün Rossbach, cesedin kimliğini teşhis edecek zahmetli işlemler gerektiren ek güvenlik olmayacağı için, ceset en yakın adli tıp
daha çok insanı daha hızlı şekilde gideceği kişilerin, yaşadıkları duygusal yoğunluk önlemleri alınıyor. birimine taşınıyor. Burada uzman doktorlar,
yere, ama ne yazık ki zaman zaman da nedeniyle, otomatik olarak hata yapmaya cesedin gövde bölümünü “Y” şeklinde, yani
ölüme götürebiliyor. elverişli bir ruh yapısına sahip olduklarını; Kimlik belirleme işlemleri cesetlerin göğüs üzerini “V”, karın bölgesini de “l”
kendilerinin ise parmak izi, diş yapısı ve güvenliği sağlandıktan sonra başlıyor. şeklinde keserek iç organlarını inceliyorlar.
GENETIK PARMAK IZI yara izi, dövme, ameliyat gibi değişmeyen Cesetler toplanarak, genellikle buz pateni Prostat ya da yumurtalıklar, cesedin
kişisel özelliklerden yola çıkarak kimlik ya da spor salonları gibi geniş yerlerde cinsiyetini belli ediyor. Örneğin kireçlenmiş
İster deri isterse saç kökü, kan ya da doku tespiti yaptıklarını belirtiyor. barındırılıyor. Ancak ortamın sıcaklığı damarlar, küçülmüş yumurtalıklar,
örneği olsun, insan vücudundaki bütün Kimlik tespitinin bir an önce yapılmasını önemli. Gerekirse, özel uygulamalar kamburlaşmış omurga, cesedin yaşıyla
hücrelerin çekirdeklerinde değişmez bir isteyenlerin bir de hukuki gerekçesi var. yardımıyla salonda sıcaklık düşürülüyor. ilgili bilgiler veriyor. Kemiklerin ya da
parmak izi bulunuyor: “dezoksiribonükleik Kimliklendirilemeyen kaza kurbanları, Gelişmiş ülkelerde böyle olaylar için otopsi omurgasının uzunluğundan yola çıkılarak
asit” (DNA). Bir DNA analizi için, ölen inanılmaz bir şekilde, bu dünya istasyonları kurulabiliyor. Ayrıca, soğutucu boyu hesaplanabiliyor.
kişiye ait yapısı bozulmamış birkaç hücre ile öbür dünya arasında kalıyorlar: sistemi olan büyük tırlar da otopsi salonu
yeterli. Kimliklendirmenin yapılabilmesi kimliklendirilinceye kadar “ölü” değil, olarak kullanılabiliyor. Araştırmalar kişilerin doktorundaki dosyası
için, uzmanlar bu kişinin evinden, örneğin “kayıp” kabul ediliyorlar. Kimlik tespiti, Emniyete bağlı özel görevliler ve adli ile de desteklenebildiği takdirde, vücuttaki
tarağında ya da tıraş makinesinde bazı hukuki işlemlerin başlatılabilmesi, tıp uzmanları, uzun tahta masaların iyileşmiş yara izleri ve kemik kırıkları
kalmış saç kökü veya dökülmüş deri bazılarının da kesintisiz sürdürülebilmesi yanında duruyor ve vücut parçaları, kan da destek bilgi sağlıyor. Vücut içindeki
parçaları temin ediyor, olmadığı takdirde için bir önkoşul. ve parçalanmış giysilerin bulunduğu implantlar ya da cihazlar da, üzerlerindeki
yakınlarından örnekler alıyorlar. Ölen kişi ile çarşafların üzerine eğiliyorlar. Önce üretim seri numaraları sayesinde parmak izi
alınan örnekler karşılaştırılıyor. Karakteristik Örneğin, kesin ve doğru son cesetlerin fotoğrafları çekiliyor. Sonra kadar kesin bilgiler sunuyor. Kimliklendirme
özellikler açısından uyuşuyorlarsa bilgilerin alınabilmesi, defin işleminin cesetlerdeki giysilerin tamamı çıkarılıyor. için bu yöntemlerden hiçbiri yeterli
kimliklendirme yapılmış oluyor. Cesede gerçekleştirilebilmesi, ayrıca ölen kişi ailenin Sıra, cesette değişime uğramayan işaret ya olmuyorsa, uzmanlar “genetik parmak izi”ne
ait örnekler, bozulmaması için, genellikle bakımından sorumlu ise, gerekli maaşların da özelliklerin incelenmesine geliyor. Bunun başvuruyorlar.
özel kanıt torbaları ya da içinde özel bağlanabilmesi, sigortadan kaza ya da hayat için cesetlerin yüzleri, akrabalarından elde
sıvılar bulunan kavanozlarla laboratuvara sigortası tazminatının alınabilmesi ya da edilen fotoğraflarla karşılaştırılıyor. Eller ve DNA incelemesi, en kesin yöntem. Ancak
gönderiliyor ve yine aynı hassaslıkta kişi adına kayıtlı hesapların yeniden nasıl ayaklar iyi durumdaysa, parmak ve ayak maddi açıdan, harcanan zaman ve enerji
saklanıyor. düzenleyeceğinin belirlenmesi için, cesedin izleri alınıyor. açısından en zor olanı. Üstelik, her zaman
Böyle büyük facialar yaşandığında kimliklendirilmiş olması gerekiyor. Parmak izleri, kayıtlı bütün parmak izleriyle cesetler DNA örneklerinin alınması için
televizyonlara yansıyanlar, sadece itfaiye ve Bu açıdan bakıldığında ölüm bir facia olarak karşılaştırılıyor. Gerekirse uzmanlar, henüz uygun olmayabiliyor. DNA, ortamdaki
kurtarma ekiplerinin hummalı çalışmaları. nitelendirilirse, başarıya ulaşmamış bir kayıp kabul edilen kişinin banyosundan sıcaklık, nem ve kimyasal maddelerin
Ama perde arkasında çok zor ve hassas işler kimliklendirme işlemi de ikinci bir facia ayak izi örnekleri de alabiliyorlar. Dövmeler, etkisiyle bozulmuş olabiliyor.
yapılıyor. Emniyete ya da jandarmaya bağlı gibi tanımlanabilir. Çünkü, böyle olaylarda yara izleri, piercing gibi dikkat çekici Kaynak: Focus