Page 3 - LabMedya - 42
P. 3

3
       www.labmedya.com

      TANINMASI



      GÜÇ CESETLER







                                         özel ekipler, perimetre adı verilen güvenlik   bir “kayıp”, “ölü” kabul edilinceye kadar,
                                         şeridi ile olay yerini çevreleyerek kaza   gerekli işlemlerin yapılması, kişinin ailesi
                                         yerine giriş ve çıkışı kontrol altına alıyor.   ve hukuki bağı olan şirketler açısından
                                         Olaydan sorumlu bölge savcısı, burada   rahatsızlık verecek şekilde uzun zaman
       UÇAK YA DA DENIZ                  görevli birimler arasındaki koordinasyonu   alıyor. Uçak kazalarında bu süre yaklaşık üç
                                                                           ayı, gemi batması olayında altı ayı ve başka
       KAZALARI GIBI BÜYÜK               sağlıyor.                         kazalarda bir yılı aşabiliyor.
                                         Konunun yabancısı olan insanlar bu kadar
       FELAKETLERIN                      güvenlik tedbiri ve gizliliği çoğu zaman
       ARDINDAN DÜNYANIN                 abartılı buluyor ve “Cesetlerin kimlik tespiti   Kaybolan kişinin herhangi bir olayla
                                                                           bağlantısı kurulamaz ise, on yılı bile
                                         için bu kadar işleme ne gerek var?” diye
       EN HÜZÜNLÜ IŞI                    düşünüyorlar. Görevliler olay yerini dış   bulabiliyor.
       BAŞLIYOR...                       etkenlere kapatmakla, kazazedeler ve   Peki, ölen kişinin kimliklendirilmesi neden
                                         ailelerinin haklarını korumayı ve toplumun   bir uzman gerektirecek kadar zor? Uçaktaki
                                         bu dehşet görüntüleriyle yüzleşmesini   yolcuların listesi yok mu? Dağ gibi yığılmış
       Adli tıp uzmanları ve emniyete ya da   önlemeyi amaçlıyorlar. Diyarbakır’daki uçak   ceset parçalarından hangisinin kime ait   özellikler ve süs malzemeleri not alınıyor,
      jandarmaya bağlı özel bir ekip, cesetlerin   kazasında, ölülerini teslim almak isteyen   olduğu nasıl bulunabilir? Birçok insan kim   tanımlanıyor, fotoğrafı çekiliyor, hatta
      tanımlanması işini gerçekleştiriyor. Her   yüzlerce insan gelmişti olay yerine.   olduğunun tanınmasını sağlayacak bir   gerekirse kesilip alınarak saklanıyor.
      açıdan zor bir görev. Çünkü, kurbanlardan                            kimlik ya da ehliyet taşımıyor mu?   İnsan uzun süre önce ölmüş olsa bile, dişleri
      geriye genellikle insanı hatırlatacak fazla   Türkiye’de böyle olaylarda birinci derece   Kimlik ya da ehliyet gibi belgeler sadece   onun adına çok şey söyleyebiliyor. Kişinin
      bir şey kalmıyor. 19 Nisanda 2000 tarihinde   akrabalar görüntülerle yüzleşmek istemediği   bir ipucu sayılıyor. Çünkü, kaza anında   cinsiyeti, yaşı hakkında bilgiler veriyor. Genç
      Boeing 737 tipi uçağın Filipinler’deki dağlık   için, cesetleri genellikle ikinci derece   yaşanan karmaşada savrulup, bambaşka   bir insanın dişleri daha az yıpranmış oluyor
      bölgeye düşmesi sonucu 131 kişi yaşamını   akrabalar teşhis ediyor. Onlar da tanınması   yerlere savrulabiliyor. Ayrıca, bu belgeler   ve yaşlı bir insana göre sayısı daha fazla.
      kaybetmişti.                       güç cesetler arasında, yanıltıcı olabilecek   sahte de olabiliyor. 3 Haziran 1998 tarihinde   Ayrıca, alışkanlıkları hakkında da ipucu
      8 Ocak akşamı Ankara’dan Diyarbakır’a   özellikleri temel alarak teşhis edebiliyorlar.   Almanya’nın, Hannover kenti yakınlarındaki   veriyor: Sigara ya da çay, kahve içenlerin
      giden Türk Hava Yolları’na ait RJ-100 tipi   Çünkü bilinçaltlarında, bir an önce bu olayı   Eschede kasabasında meydana gelen   dişlerinde karakteristik bir sarılık bulunuyor.
      Konya uçağı, inişe geçtiği sırada yere çakıldı   sonuçlandırmak, cenazeyi defnederek bu   hızlı tren kazasında olduğu gibi. Ayrıca   Pipo içenlerin kesici dişlerinde belirgin bir
      ve meydana gelen kaza sonucu paramparça   sıkıntılı durumdan kurtulmak düşüncesi   uçaklardaki yolcu listelerini kanıt alırken   aşınma oluyor.
      oldu. Beş kişinin yaralı kurtulduğu olayda 75   onları rahatsız ediyor. Bu psikolojik   de dikkatli olmak gerekiyor. Biletler   Eskiden, ön dişlerdeki değişikliklerden
      kişi yaşamını yitirdi. Dicle Üniversitesi Spor   kaçma eğilimi, insanların görevlilere   çoğu kez başkalarının adına ayırtılmış   kişinin terzi ya da ayakkabıcı olduğu da
      Salonu’na konulan yolcu ve mürettebata   baskı uygulamasına neden oluyor. Bu da,   olabiliyor. Bu nedenle tanınması imkânsız   teşhis edilebiliyormuş. Çünkü onlar ipliği ön
      ait 75 cesetten teşhis edilenlerin cenazeleri   kanıtların uygun şekilde toplanması ve   kurbanların kimliklendirilmesinde kuşkuya   dişlerinin arasına geçirerek kullanıyorlarmış.
      ailelerine teslim edildi.          bilgilerin kaydedilmesini güçleştiriyor.  yer bırakmayacak bulguların temel alınması   Kimliklendirme uzmanları, dişlerde
                                                                           gerekiyor.                        değişmeyen özellikleri tek tek not ettikten
      Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcısı kimlikleri   Avustralya Alpleri’nde meydana                           sonra, karşılaştırma yapmak için ölenlerin
      saptanamayanlara DNA testi yapılacağını   gelen korkunç Kaprun faciasında 155   Almanya’da, büyük faciaların hemen   diş doktorlarından malzeme topluyorlar.
      açıkladı...                        kişi yaşamını yitirmişti. Salzburg’un   ardından özel bir komisyon toplanıyor.   Bunlar röntgen filmleri ya da kaplama,
      Kazadan sonra bölgeye ulaşan itfaiye ve   güneybatısındaki Kitzsteinhorn Buzulu’na   Bu komisyon ceset ve ceset parçalarını   köprü, dolgu yaptırdığına dair bilgiler
      kurtarma ekipleri, yangını söndürüp hayatta   çıkan dağ metrosunda yangın çıkmış ve   toplayan bir grup, dağılmış eşyaları   olabiliyor. Eğer bütün bilgiler cesettekilerle
      kalanları hastanelere gönderdikten sonra   metrodaki çoğu genç ve çocuktan oluşan   toplayan ikinci bir grup ve kazanın nedenini   uyumluysa, kimlik saptanıyor. Bu da
      dünyanın en zor işi başlamıştı: cesetlerin   gruptan sadece sekiz kişi kurtulmuştu.  aydınlatabilecek kanıtları toplayan üçüncü   parmak izi kadar kesin bir bulgu niteliği
      kimlik tespiti.                                                      bir gruptan oluşuyor. Bu gruplar içinde   taşıyor. Dolayısıyla diş kayıtları çok önemli.
                                         Bu kazada yaşamını kaybeden 17 yaşındaki   en ağır iş, ceset toplayanlara ait. Grubun   Ama ülkemizde, diş hekimliği alanında
      70’li yıllardan bu yana giderek büyüyen   Kathrin Specht’in annesi Inge Specht, Adli   çalışmasında zaman da önemli bir baskı   hastalarının kayıtları gerektiği kadar sağlıklı
      kitlesel turizm akımı ile birlikte,   Tıp’a gitmesine izin verilseydi, “Kendi kızımı   unsuru.         tutulmuyor.
      yaşanan kazalar da arttı ve kurbanların   kendim teşhis etmek isterdim” diyor. Ama   Cesetlerin, iyice çürümeden tanımlanması
      kimliklendirilmesi konusu daha önem   Avrupa’da uzmanlar buna sıcak bakmıyorlar.   gerekiyor. Ormanlık alanlarda, hayvanlar   Dişleri de zarar görmüş ağır yanıklı
      kazandı. Çünkü, hızlı trenler ya da kapasitesi   Bir adli tıp uzmanı olan Alman Bernd   tarafından yenmemesi için uzun zaman ve   cesetlerde, bütün bu incelemeler mümkün
      650 kişiyi aşan dev airbuslar, her geçen gün   Rossbach, cesedin kimliğini teşhis edecek   zahmetli işlemler gerektiren ek güvenlik   olmayacağı için, ceset en yakın adli tıp
      daha çok insanı daha hızlı şekilde gideceği   kişilerin, yaşadıkları duygusal yoğunluk   önlemleri alınıyor.   birimine taşınıyor. Burada uzman doktorlar,
      yere, ama ne yazık ki zaman zaman da   nedeniyle, otomatik olarak hata yapmaya                         cesedin gövde bölümünü “Y” şeklinde, yani
      ölüme götürebiliyor.               elverişli bir ruh yapısına sahip olduklarını;   Kimlik belirleme işlemleri cesetlerin   göğüs üzerini “V”, karın bölgesini de “l”
                                         kendilerinin ise parmak izi, diş yapısı ve   güvenliği sağlandıktan sonra başlıyor.   şeklinde keserek iç organlarını inceliyorlar.
      GENETIK PARMAK IZI                 yara izi, dövme, ameliyat gibi değişmeyen   Cesetler toplanarak, genellikle buz pateni   Prostat ya da yumurtalıklar, cesedin
                                         kişisel özelliklerden yola çıkarak kimlik   ya da spor salonları gibi geniş yerlerde   cinsiyetini belli ediyor. Örneğin kireçlenmiş
      İster deri isterse saç kökü, kan ya da doku   tespiti yaptıklarını belirtiyor.  barındırılıyor. Ancak ortamın sıcaklığı   damarlar, küçülmüş yumurtalıklar,
      örneği olsun, insan vücudundaki bütün   Kimlik tespitinin bir an önce yapılmasını   önemli. Gerekirse, özel uygulamalar   kamburlaşmış omurga, cesedin yaşıyla
      hücrelerin çekirdeklerinde değişmez bir   isteyenlerin bir de hukuki gerekçesi var.   yardımıyla salonda sıcaklık düşürülüyor.   ilgili bilgiler veriyor. Kemiklerin ya da
      parmak izi bulunuyor: “dezoksiribonükleik   Kimliklendirilemeyen kaza kurbanları,   Gelişmiş ülkelerde böyle olaylar için otopsi   omurgasının uzunluğundan yola çıkılarak
      asit” (DNA). Bir DNA analizi için, ölen   inanılmaz bir şekilde, bu dünya   istasyonları kurulabiliyor. Ayrıca, soğutucu   boyu hesaplanabiliyor.
      kişiye ait yapısı bozulmamış birkaç hücre   ile öbür dünya arasında kalıyorlar:   sistemi olan büyük tırlar da otopsi salonu
      yeterli. Kimliklendirmenin yapılabilmesi   kimliklendirilinceye kadar “ölü” değil,   olarak kullanılabiliyor.  Araştırmalar kişilerin doktorundaki dosyası
      için, uzmanlar bu kişinin evinden, örneğin   “kayıp” kabul ediliyorlar. Kimlik tespiti,   Emniyete bağlı özel görevliler ve adli   ile de desteklenebildiği takdirde, vücuttaki
      tarağında ya da tıraş makinesinde   bazı hukuki işlemlerin başlatılabilmesi,   tıp uzmanları, uzun tahta masaların   iyileşmiş yara izleri ve kemik kırıkları
      kalmış saç kökü veya dökülmüş deri   bazılarının da kesintisiz sürdürülebilmesi   yanında duruyor ve vücut parçaları, kan   da destek bilgi sağlıyor. Vücut içindeki
      parçaları temin ediyor, olmadığı takdirde   için bir önkoşul.        ve parçalanmış giysilerin bulunduğu   implantlar ya da cihazlar da, üzerlerindeki
      yakınlarından örnekler alıyorlar. Ölen kişi ile                      çarşafların üzerine eğiliyorlar. Önce   üretim seri numaraları sayesinde parmak izi
      alınan örnekler karşılaştırılıyor. Karakteristik   Örneğin, kesin ve doğru son   cesetlerin fotoğrafları çekiliyor. Sonra   kadar kesin bilgiler sunuyor. Kimliklendirme
      özellikler açısından uyuşuyorlarsa   bilgilerin alınabilmesi, defin işleminin   cesetlerdeki giysilerin tamamı çıkarılıyor.   için bu yöntemlerden hiçbiri yeterli
      kimliklendirme yapılmış oluyor. Cesede   gerçekleştirilebilmesi, ayrıca ölen kişi ailenin   Sıra, cesette değişime uğramayan işaret ya   olmuyorsa, uzmanlar “genetik parmak izi”ne
      ait örnekler, bozulmaması için, genellikle   bakımından sorumlu ise, gerekli maaşların   da özelliklerin incelenmesine geliyor. Bunun   başvuruyorlar.
      özel kanıt torbaları ya da içinde özel   bağlanabilmesi, sigortadan kaza ya da hayat   için cesetlerin yüzleri, akrabalarından elde
      sıvılar bulunan kavanozlarla laboratuvara   sigortası tazminatının alınabilmesi ya da   edilen fotoğraflarla karşılaştırılıyor. Eller ve   DNA incelemesi, en kesin yöntem. Ancak
      gönderiliyor ve yine aynı hassaslıkta   kişi adına kayıtlı hesapların yeniden nasıl   ayaklar iyi durumdaysa, parmak ve ayak   maddi açıdan, harcanan zaman ve enerji
      saklanıyor.                        düzenleyeceğinin belirlenmesi için, cesedin   izleri alınıyor.      açısından en zor olanı. Üstelik, her zaman
      Böyle büyük facialar yaşandığında   kimliklendirilmiş olması gerekiyor.   Parmak izleri, kayıtlı bütün parmak izleriyle   cesetler DNA örneklerinin alınması için
      televizyonlara yansıyanlar, sadece itfaiye ve   Bu açıdan bakıldığında ölüm bir facia olarak   karşılaştırılıyor. Gerekirse uzmanlar, henüz   uygun olmayabiliyor. DNA, ortamdaki
      kurtarma ekiplerinin hummalı çalışmaları.   nitelendirilirse, başarıya ulaşmamış bir   kayıp kabul edilen kişinin banyosundan   sıcaklık, nem ve kimyasal maddelerin
      Ama perde arkasında çok zor ve hassas işler   kimliklendirme işlemi de ikinci bir facia   ayak izi örnekleri de alabiliyorlar. Dövmeler,   etkisiyle bozulmuş olabiliyor.
      yapılıyor. Emniyete ya da jandarmaya bağlı   gibi tanımlanabilir. Çünkü, böyle olaylarda   yara izleri, piercing gibi dikkat çekici   Kaynak: Focus
   1   2   3   4   5   6   7   8