Labmedya - Laboratuvar ve Sağlık Gazetesi

Sebze ağırlıklı, az alkol, bol meyve… Ancak Amerikan Beslenme Derneği’nin yıllık toplantısında, diyetimin düşündüğüm kadar iyi olmadığını fark ettim.

Bu yıl sonunda, 2025–2030 yılları için yeni beslenme kılavuzları açıklanacak. Bu kılavuzlarda baklagiller (nohut, mercimek, bezelye) tüketiminin artması, kırmızı ve işlenmiş etin ise azaltılması önerilebilir.

Beslenme önerileri karmaşık olmak zorunda değil. Ancak sosyal medya, moda diyetler ve bilimsel tartışmalar arasında doğru bilgiyi ayırt etmek zorlaşıyor. Krill yağı, su mercimeği (folat kaynağı) ya da sarı çayır fındığı gibi sıra dışı besinler konuşulsa da, aslında asıl mesele basit: Diyetten kısmak yerine, besleyici gıdaları tabağa eklemek.

Beslenme uzmanı Dr. Jaclyn Albin bu konuda şöyle diyor: “Beslenme çalışmaları yıllardır tabaktan neyi çıkaracağımız üzerine odaklanıyor. Oysa asıl soru şu olmalı: Eksik olan iyi şeyleri tabağa nasıl geri koyarız?”

Bu “iyi şeyler” zaten tanıdık: Meyve, sebze, tam tahıl, kuruyemiş ve baklagiller. Bunlar hem besin açısından yoğun, hem de tuz ve şeker bakımından düşük. Örneğin, günde bir fincan nohut kolesterolü düşürebiliyor.

Ancak gerçekler iç açıcı değil. 2022'de yapılan bir çalışmaya göre, Amerikalıların sadece %10’u yeterince meyve ve sebze tüketiyor. Günlük hedef, en az 3,5 su bardağı. Lif tüketimi de düşük; oysa yeterli lif, kalp hastalıkları, diyabet ve kanser riskini azaltabiliyor.

Peki insanlar neden sağlıklı yiyecekler tüketmiyor? En büyük engellerden biri erişim. ABD’de 2023’te yaklaşık 50 milyon kişi gıda güvencesizliği yaşadı. Ayrıca, taze ürünlere erişimi olanlar bile, nasıl pişireceklerini bilmiyor olabilir. Pandemi döneminde dağıtılan taze yiyeceklerin, kullanılmadan çöpe gittiği görüldü.

Harvard Üniversitesi’nden Jennifer Massa ve diğer araştırmacılar, “gıda bir ilaçtır” yaklaşımıyla yemek yapmayı öğreten programlar başlattı. Bu programlar, yerel mutfaklar ve kiliseler aracılığıyla ücretsiz yemek kursları sunuyor. Massa, “İnsanlara bu yiyecekleri lezzetli hale getirmeyi öğretmezsek, kimse yemez” diyor.

Yürütülen bir çalışmada, katılımcılar 16 hafta boyunca yemek derslerine katıldı, malzemeler sağlandı. Katılım neredeyse tamdı. Sadece yemek yapmayı değil, aynı zamanda topluluk hissi oluşturmayı da sağladı. Bazı katılımcılar suyu bile nasıl kaynatacaklarını bilmiyordu.

Sonuç olarak, ister gıda erişiminiz olsun ister olmasın, temel mesaj net: Evde yemek yapın ve tabağınıza biraz daha sebze, baklagil, tam tahıl ekleyin. Beslenme uzmanlarına göre, en iyi sağlık yatırımı hâlâ basit ve besleyici gıdalar tüketmek.

Kaynak: sciencenews.org