Labmedya - Laboratuvar ve Sağlık Gazetesi

Kesi, sıyrık veya ameliyat yaralarının iyileşmesini beklemek zorlu bir süreçtir. Ancak bilim dünyası, bu süreci "ileri sarma" tuşuna basmış gibi hızlandıran bir yöntem keşfetti. İsveçli araştırmacılar, elektriğin sadece cihazları değil, hücreleri de çalıştırdığını kanıtladı.

Hücreler Elektriği Takip Ediyor: "Galvanotaksis" Etkisi

Bu yöntem, biyolojide "Galvanotaksis" olarak bilinen bir ilkeye dayanıyor. Deri hücreleri (keratinositler), elektrik alanlarına karşı duyarlıdır ve elektrik akımının olduğu yöne doğru hareket etme eğilimindedir.

Normalde bir yara oluştuğunda vücut zayıf bir elektrik alanı üretir. Araştırmacılar, bu doğal sinyali dışarıdan yapay bir elektrik alanıyla güçlendirdiklerinde, hücrelerin yara bölgesine 3 kat daha hızlı göç ettiğini ve organize olduğunu gözlemledi. Elektrik, hücreler için adeta bir GPS görevi görerek onlara "doğruca buraya gelin ve onarıma başlayın" komutunu veriyor.

Diyabet ve Yaşlılık Yaraları İçin Devrim

Bu keşif, özellikle diyabet hastaları ve yaşlılar için hayati önem taşıyor.

• Sorun: Diyabet hastalarında ve yaşlı bireylerde yaralar çok yavaş iyileşir veya hiç kapanmaz (kronik yara).

• Çözüm: Araştırma ekibi, diyabeti taklit eden laboratuvar modellerinde bile elektriğin iyileşme hızını artırdığını kanıtladı.

Güvenli mi?

Evet. Kullanılan elektrik akımı son derece düşüktür ve hücrelere zarar vermez. Çalışma şu an laboratuvar aşamasında (in vitro) olsa da, biyoelektronik bantların yakın gelecekte hastanelerde standart tedavi olması bekleniyor.

Yaraların hızlı iyileşmesi için ne yapılmalı? Beslenme ve hijyenin yanı sıra, bilimsel araştırmalar "elektrik stimülasyonunun" iyileşmeyi 3 kat hızlandırdığını göstermektedir. Bu teknoloji henüz yaygınlaşmasa da biyoelektronik yara bantları geliştirilme aşamasındadır.

Şeker hastalarının yarası neden geç iyileşir? Yüksek kan şekeri kan dolaşımını bozar ve sinir hasarına yol açar. Bu da vücudun doğal onarım sinyallerini (elektrik alanlarını) zayıflatır. Yeni keşfedilen elektrik tedavisi, bu zayıf sinyalleri güçlendirerek iyileşmeyi sağlar.

Elektrikle tedavi acı verir mi? Hayır. Hücre yönlendirmesi için kullanılan elektrik seviyesi, hissedilemeyecek kadar düşüktür (mikro akımlar) ve acıya neden olmaz.

:Kaynaklar:

• Shaner, S., et al. (2023). "Bio-electronic microfluidic wound healing." Lab on a Chip.

• Chalmers University of Technology Research News.