Labmedya - Laboratuvar ve Sağlık Gazetesi

Yaklaşık otuz yıldır yalnızca müze koleksiyonlarında bilinen dev, yünlü bir sıçan türü yeniden gün yüzüne çıktı. Subalpine Yünlü Sıçan (Mallomys istapantap) adıyla bilinen bu gizemli canlı, bilim dünyasında adeta yeniden doğdu.

Keşfi gerçekleştiren kişi, Çek Cumhuriyeti’nden genç bir araştırmacı: František Vejmělka. Çek Bilimler Akademisi ve Güney Bohemya Üniversitesi bünyesinde çalışan Vejmělka, Yeni Gine’nin en yüksek zirvelerinden biri olan Mount Wilhelm çevresinde altı ay süren zorlu bir keşif yürüttü. Bu uzun araştırma sonunda, kayıp türü ilk kez doğal yaşam alanında görüntülemeyi ve belgelemeyi başardı. Böylece, otuz yıldır yalnızca tahminlerle varlığı bilinen bu dev kemirgenin gerçekten yaşadığı kanıtlandı.

Sislerin Arasında Saklanan Dev

Yünlü sıçan, 3.700 metre yükseklikteki serin ve nemli ormanlarda yaşıyor. Kalın kürkü, uzun kuyruğu ve güçlü pençeleriyle dikkat çeken bu hayvan, yaklaşık 85 santimetre uzunluğa ve 2 kilograma kadar ağırlığa ulaşabiliyor. Geceleri aktif olan bu dev sıçan, bitkilerle besleniyor ve gündüzleri ağaç kovuklarında ya da yer altı yuvalarında dinleniyor. Onu görmek neredeyse imkânsız, çünkü yaşam alanı insan erişimine son derece kapalı bölgelerde bulunuyor.

Bu türe ait ilk örnekler 1989 yılında toplanmış, ancak o tarihten sonra bir daha hiç gözlemlenmemişti. Şimdi ise, modern teknoloji sayesinde ilk kez canlı fotoğrafları ve videoları elde edildi.

Vejmělka, bu büyük keşfin yalnızca bilimsel başarı değil, aynı zamanda yerel halkla işbirliğinin bir sonucu olduğunu söylüyor. Bölgedeki yerli avcılar, araştırmacıya dağlarda rehberlik ederek hayvanın izini bulmasında kritik rol oynadı. “Yerli toplulukların bilgisi olmasaydı bu başarı mümkün olmazdı,” diyor genç bilim insanı.

Ekip, araştırma sırasında sadece yünlü sıçanı değil, uçmayan 61 farklı memeli türünü de tespit etti. Bu bulgular, Yeni Gine’nin tropik dağ ekosisteminin ne kadar zengin ve hâlâ büyük ölçüde keşfedilmemiş olduğunu gözler önüne seriyor.

Doğanın Saklı Hikâyesi

Yeni Gine, dünyanın en büyük biyolojik çeşitlilik merkezlerinden biri olarak kabul ediliyor. Ancak dağlık bölgeleri hâlâ bilim insanları için büyük bir muamma. Diğer kıtalardaki tropik dağ ekosistemleri yıllardır incelenirken, Avustralasya bölgesi hâlâ doğanın sırlarını saklamaya devam ediyor.

Yünlü sıçanlar, Filipinler’deki dev bulut sıçanlarının yakın akrabaları. Bilim insanlarına göre bu grup, yaklaşık beş milyon yıl süren evrimsel süreç boyunca farklı türlere ayrılarak bugünkü çeşitliliğine ulaştı.

Umut Veren Bir Dönüş

Bu keşif, yalnızca kayıp bir türün yeniden bulunması değil; aynı zamanda bilim ile yerel kültürün el ele vererek doğayı koruma çabasının bir sembolü olarak karşımıza çıkıyor. Araştırmacılar, bu iş birliğinin bölgedeki ekosistemlerin korunması için büyük bir adım olduğunu düşünüyor.

Madencilik faaliyetleri ve habitat tahribatı nedeniyle tehlike altında olan bu dağ ekosistemleri, artık yeniden dikkat çekiyor. Bilim insanları, bu keşfin hem koruma çalışmalarını hızlandıracağını hem de Yeni Gine’nin biyolojik zenginliğini dünyaya tanıtacağını umuyor.

Yazar: Saliha Kaygısız

REFERANSLAR:

1. František Vejmělka. First scientific observation of the largest Sahulian rodent, Mallomys istapantap, in the wild. Mammalia, 2025; 89 (4): 376 DOI: 10.1515/mammalia-2024-0153

2. Biology Centre CAS. (2025, October 23). “Lost” giant rat found alive in Papua mountains after 30 years. ScienceDaily. Retrieved November 2, 2025 from www.sciencedaily.com/releases/2025/10/251023031634.htm