Labmedya - Laboratuvar ve Sağlık Gazetesi

Sürekli trafik gürültüsü ve endüstriyel sesler, bireyin duygusal dünyasından fizyolojik işleyişine kadar derinden etkiliyor. Şehirde yaşayan birinin sabah uyandığında hissettiği geçmeyen yorgunluk, akşam vakti zihnin bulanıklaşması ya da içten gelen bir sıkışmışlık hissi… Tüm bunların ardında sadece iş trafiği değil beynin, kalbin ve bedenin gürültüye verdiği biyolojik tepki yatıyor.

Gürültüye sürekli maruz kalmak uzun vadede kalp-damar sistemini hırpalıyor. Yakın dönemde çıkan değerlendirmeler, gece boyunca maruz kalınan trafik gürültüsünün uyku düzenini bozduğunu, stres hormonlarını artırdığını ve oksidatif stresi tetiklediğini gösteriyor ki bunlar damar sağlığını doğrudan etkiliyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün de üzerinde durduğu bu durum iskemik kalp hastalığı, hipertansiyon, hatta inme riskini anlamlı şekilde artırıyor. Örneğin ulaşım kaynaklı gürültüde 10 desibel artış, kardiyovasküler hastalık (IHD) riskini %4–6 oranında yükseltiyor ve 50 dB gibi görece düşük seviyelerde bile hipertansiyon ve atriyal fibrilasyon risklerinde belirgin artışlar gözlemleniyor.

Kalp kadar beyin de bu gürültünün altında zarar gören organlardan biri maalesef. Sürekli gürültü stresi, beynin strese yanıt veren bölgelerinde zarar yaratabiliyor, öğrenme ve belleği düzenleyen LTP (uzun-dönem potansiyasyon) mekanizmasını baskılayabiliyor. Bir de üzerine gürültüye maruz kalan bireylerde stres hormonlarının artması ve uykunun bölünmesi depresyon, anksiyete ve bilişsel bozulma gibi sorunlara yol açan bir döngüyü başlatıyor. Yüksek gürültülü ortamlarda yaşayan yaşlı bireylerde bilişsel düşüş, odaklanma ve hafızada zayıflama gibi belirtiler sıkça raporlanıyor.

Bu etkiler sadece bireysel sonuçlarla sınırlı kalmıyor, toplumsal sağlık verilerine de yansıyor. Avrupa Çevre Ajansı’nın 2025 tarihli raporuna göre, Avrupa’da 110 milyon kişi trafik, tren ve uçak gürültüsüne maruz. Bu durum yılda 66 bin erken ölüme neden oluyor ve ekonomik yükü yaklaşık 100 milyar euroyu buluyor.

Yani şehir gürültüsü kalbe kadar uzanan ama çoğumuz tarafından bilinmeyen bir düşman. Uyku düzenini bozarak stres tepkilerini körükleyerek ve sinirsel devrelerde inflamasyon oluşturup adeta içten içe bir tahribata neden oluyor. Kalp yetmezliğinden bilişsel erozyona, hipertansiyondan duygu durum bozukluklarına uzanan bu tablo gürültüyü sadece rahatsız edici değil üzerine ciddi bir sağlık sorunu olarak görmemizi sağlıyor.

 Yazar: Eylül Rüzgar Üzer

Kaynak

1.Krittanawong, C., Qadeer, Y. K., Hayes, R. B., Wang, Z., Virani, S., Zeller, M., ... & Lavie, C. J. (2023). Noise exposure and cardiovascular health. Current Problems in Cardiology, 48(12), 101938.

2.Tabaei, S., Rashki Ghalenoo, S., Panahandeh, M. et al. The relationship between noise pollution and cardiovascular diseases: an umbrella review on meta-analyses. BMC Cardiovasc Disord 25, 630 (2025). https://doi.org/10.1186/s12872-025-04864-9

3. Y. Zhang,M. Zhu,Y. Sun,B. Tang,G. Zhang,P. An,Y. Cheng,Y. Shan,M.M. Merzenich, & X. Zhou,  Environmental noise degrades hippocampus-related learning and memory, Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 118 (1) e2017841117, https://doi.org/10.1073/pnas.2017841117

4. Hahad, O., Kuntic, M., Al-Kindi, S. et al. Noise and mental health: evidence, mechanisms, and consequences. J Expo Sci Environ Epidemiol 35, 16–23 (2025). https://doi.org/10.1038/s41370-024-00642-5

5. https://www.uclahealth.org/news/article/4-surprising-health-effects-noise-pollution

https://www.theguardian.com/environment/2025/jun/24/noise-pollution-harms-health-of-millions-across-europe-report-finds