Labmedya - Laboratuvar ve Sağlık Gazetesi

Cilt, vücudun en büyük organı olarak sadece dış çevreyle etkileşimde kalmaz aynı zamanda hormonlar, bağışıklık sistemi ve beslenme gibi birçok faktörden etkilenir. Sivilce (akne), genellikle yağ bezlerinin fazla çalışması, gözeneklerin tıkanması ve inflamasyonla ortaya çıkar. Hormonal dengesizlikler ve genetik yatkınlık temel nedenler arasında yer alsa da beslenme alışkanlıkları da bu sürece katkılar sağlar.

Cips, patates kızartması ve şekerli atıştırmalıklar gibi işlenmiş gıdalar, yüksek glisemik indekse sahiptir. Bu tür yiyecekler, kan şekerini hızla yükselterek vücutta insülin ve insülin benzeri büyüme faktörlerinin artmasına yol açar. Bu hormonlar ise ciltte yağ üretimini artırarak gözeneklerin tıkanmasına ve iltihap oluşmasına zemin hazırlar. Bu durum da sivilce oluşumuna katkıda bulunabilir. Cips gibi atıştırmalıklar sadece glisemik yükleriyle değil, aynı zamanda içeriklerindeki trans ve doymuş yağlarla da dikkat çeker. Bu yağ türleri vücutta inflamasyonu artırabilir. Her ne kadar doğrudan sivilceye neden oldukları net şekilde söylenemese de, genel cilt sağlığını olumsuz etkileyebilecekleri düşünülüyor. Eskiden çikolatanın sivilceye neden olduğu sıkça dile getirilirdi. Ancak günümüzde yapılan araştırmalar, bu etkinin çikolatanın kendisinden değil içeriğindeki şeker ve süt ürünlerinden kaynaklandığını gösteriyor. Özellikle işlenmiş, şekerli çikolatalar sivilceyi tetikleyebilirken, kakao oranı yüksek, katkı maddesi düşük çikolatalar böyle bir etki göstermiyor.

Bazı gıdaların ise sivilceyi azaltmada ve cilt sağlığını desteklemede etkili olduğu biliniyor. Omega-3 yağ asitleri içeren somon, ceviz ve keten tohumu gibi besinler inflamasyonu azaltırken, çinko içeren deniz ürünleri ve baklagiller de cilt üzerinde olumlu etkiler sağlayabilir. Ayrıca, C ve E vitamini açısından zengin sebze ve meyveler ile probiyotik içerikli besinler de cilt sağlığını destekleyen önemli unsurlar arasında yer alıyor.

Peki beslenme, sivilceyi tek başına açıklar mı? Beslenme alışkanlıklarının cilt üzerinde etkisi bulunsa da sivilce çok faktörlü bir hastalıktır. Genetik yatkınlık, hormon dengesizlikleri, stres, uyku düzeni ve cilt bakım rutinleri de bu sürecin önemli parçalarıdır. Ancak dengesiz, yüksek şeker ve yağ içeren bir beslenme düzeni, sivilce oluşumunu artırabilir.

Cips veya benzeri atıştırmalıklar doğrudan sivilceye neden olmaz ancak sağlıksız beslenmenin parçası olarak cilt sağlığını olumsuz etkilenir. Bu nedenle cilt sağlığını korumak isteyen bireyler için öneriler oldukça net: bol su içmek, taze sebze ve meyveleri tercih etmek, omega-3 yönünden zengin gıdalarla beslenmek ve işlenmiş ürünlerden olabildiğince uzak durmak.

Yazar: Eylül Rüzgar Üzer

Kaynak

1. Çerman, A. A., Aktaş, E., Altunay, İ. K., Arıcı, J. E., Tulunay, A., & Ozturk, F. Y. (2016). Dietary glycemic factors, insulin resistance, and adiponectin levels in acne vulgaris. Journal of the American Academy of Dermatology, 75(1), 155-162.

2. Juhl, C. R., Bergholdt, H. K. M., Miller, I. M., Jemec, G. B. E., Kanters, J. K., & Ellervik, C. (2018). Dairy Intake and Acne Vulgaris: A Systematic Review and Meta-Analysis of 78,529 Children, Adolescents, and Young Adults. Nutrients, 10(8), 1049. https://doi.org/10.3390/nu10081049 

3. Daszkiewicz, M., Różańska, D., & Regulska-Ilow, B. (2024). The Relationship between Chocolate Consumption and the Severity of Acne Lesions−A Crossover Study. Foods, 13(13), 1993. https://doi.org/10.3390/foods13131993

4. Wisniewski, J. M., & Walker, B. (2020). Association of Simulated Patient Race/Ethnicity With Scheduling of Primary Care Appointments. JAMA network open, 3(1), e1920010. https://doi.org/10.1001/jamanetworkopen.2019.20010 

5. Smith, R. N., Mann, N. J., Braue, A., Mäkeläinen, H., & Varigos, G. A. (2007). A low-glycemic-load diet improves symptoms in acne vulgaris patients: a randomized controlled trial. The American journal of clinical nutrition, 86(1), 107-115.

6. https://www.allure.com/story/fish-oil-skin-benefits 

7. https://treskeikis.com/blogs/we-speak-plants/yes-chocolate-causes-acne-its-all-hormonal?srsltid=AfmBOooJn1Oe55un0AMtBWT-dMo17sScKF4cu_qOfzp_cBtmCvDwrLRY