Labmedya - Laboratuvar ve Sağlık Gazetesi

Mesela gözeneklerin daha açık görünmesi, T bölgesinde parlamalar, makyajın kısa sürede akması ve gün içinde birkaç kez yüz yıkama isteği… Bu belirtilerin en belirgini ise yüzdeki yağlanmadır. Pek çok kişi kışa kıyasla yaz aylarında yüzlerinin daha hızlı yağlandığını görür. Peki bu durumun nedeni nedir? Yalnızca sıcaklık mı etkili, yoksa işin biyolojik ve hormonal boyutları da mı var?

Cildimizin doğal koruma sistemi, sebum adı verilen yağlı bir madde sayesinde işler. Bu madde cildin nemini korur, dış etkenlere karşı bir bariyer oluşturur ve cilt yüzeyini yumuşak tutar. Ancak fazla sebum üretimi gözeneklerin tıkanmasına ve akne oluşumuna zemin hazırlayabilir. Sıcaklık ve nem oranındaki artışın sebum üretimini doğrudan etkilediği biliniyor. Yazın artan sıcak hava ve güneş ışınları, yağ bezlerinin daha aktif hale gelmesine yol açıyor. Ayrıca UV ışınlarına maruz kalmak da cildin kendini savunmak için daha fazla yağ üretmesine neden oluyor.

Yazın yükselen sıcaklıkla birlikte terleme artar. Terin amacı vücudu serinletmektir ancak sebumla birleştiğinde cilt yüzeyinde yapışkan ve parlak bir tabaka oluşur. Bu durum cildin daha yağlı ve parlak görünmesine neden olurken aynı zamanda gözeneklerin tıkanmasını kolaylaştırıyor. Bu ortam, cilt yüzeyinde doğal olarak bulunan akne bakterilerinin çoğalması için elverişli hale gelir. Sonuç olarak yaz aylarında yalnızca yağlanma değil sivilce oluşumunda da artış gözlenebilir.

Yaz aylarında cilt üzerindeki etkiler yalnızca dış faktörlerle sınırlı değildir. Güneş ışığına maruz kalmak vücudun D vitamini üretimini artırır. Bu vitamin bazı hormonların aktivitesini etkiler, özellikle de sebum üretimini tetikleyen androjen hormonlarının daha aktif hale gelmesiyle cilt daha fazla yağ üretir. Ek olarak yazın artan sosyal aktiviteler, sıcaklık stresi ve yoğun tempo, bazı kişilerde stres hormonu olan kortizol seviyesini yükseltebilir. Kortizolün yağ bezlerini doğrudan uyardığı ve sebum artışına neden olur.

Kış mevsiminde hava soğur, nem oranı düşer. Çevresel koşullar cildin yağ üretimini sınırlar. Düşen sıcaklık cilt yüzeyindeki damarların büzülmesine ve yağ bezlerinin daha az çalışmasına neden olur. Ayrıca terleme de azalır böylece ter ve yağın birleşiminden kaynaklanan yapışkan cilt hissi büyük ölçüde ortadan kalkar.

Peki yüzdeki yağlanmayı azaltmak için neler yapılabilir? Yazın ciltteki yağ dengesini sağlamak için bazı basit önlemler sunabiliriz. Örneğin nazik temizleyicilerle cildi günde iki kez temizlemek, fazla yağ ve kiri arındırırken cilt bariyerine zarar vermez. Yağsız (oil-free) ve su bazlı nemlendiriciler kullanmak cildin nem ihtiyacını karşılarken sebum dengesini korur. Güneş koruyucu kullanımı yalnızca UV ışınlarından korunmayı değil, sebum üretiminin kontrolünü de sağlar. Haftalık kil maskeleri, fazla yağı absorbe ederken salisilik asit içeren ürünler gözeneklerin temizlenmesine ve tıkanmaların önlenmesine yardımcı olur.

Yazar: Eylül Rüzgar Üzer 

Kaynak

1. Akitomo, Y., Akamatsu, H., Okano, Y., Masaki, H., & Horio, T. (2003). Effects of UV irradiation on the sebaceous gland and sebum secretion in hamsters. Journal of dermatological science, 31(2), 151–159. https://doi.org/10.1016/s0923-1811(03)00003-3

2. Akitomo Y, Akamatsu H, Okano Y, Masaki H, Horio T. Effects of UV irradiation on the sebaceous gland and sebum secretion in hamsters. Journal of Dermatological Science. 2003 Apr;31(2):151-159. https://doi.org/10.1016/s0923-1811(03)00003-3 

3. Narang, I., Sardana, K., Bajpai, R., & Garg, V. K. (2019). Seasonal aggravation of acne in summers and the effect of temperature and humidity in a study in a tropical setting. Journal of cosmetic dermatology, 18(4), 1098–1104. https://doi.org/10.1111/jocd.12777

4. https://www.teenvogue.com/story/why-do-i-get-acne-in-the-summer

5. https://www.stadlerform.com/en/health/humidify-air/how-does-humidity-affect-skin-care

6. https://plymouthmeetingdermatology.com/oily-skin-acne-humidity/